Διαλεκτική και Σύγχρονη Επιστήμη: Ζητήματα υποκειμένου, μεθόδου και προοπτικής.

Εισηγητής: Γιώργος Κακαρίνος, Ψυχίατρος, κάτοχος ΜΔΕ Νευροεπιστημών, υποψήφιος διδάκτορας φιλοσοφίας.​

Στο πλαίσιο της εισήγησης έγινε αναφορά σε ορισμένες πτυχές της σύνθετης και πολυδιάστατης σχέσης διαλεκτικής λογικής και μεθοδολογίας και σύγχρονης επιστήμης. Αρχικά γίνεται προσπάθεια διερεύνησης των όρων υπό τους οποίους τίθεται το συγκεκριμένο ζήτημα από τη σκοπιά του υποκειμένου της ερευνητικής- επιστημονικής δραστηριότητας. Σε αυτό το πλαίσιο επιχειρείται η διάκριση των εσωτερικών κινήτρων που οδηγούν στην εμπλοκή με αυτό τον τύπο δραστηριότητας από τη σκοπιά της προσωπικότητας του υποκειμένου της σε συνδυασμό με την ιεράρχησή τους.

Επιχειρείται ένας ορισμός της διαλεκτικής ως μεθοδολογίας με σύγχρονους όρους, σε 2 επίπεδα και στη συνέχεια διερευνάται η σχέση του κάθε επιπέδου με τις σύγχρονες επιστημονικές τάσεις σε διάφορα πεδία, με έμφαση στις βιοϊατρικές και κοινωνικές επιστήμες. Γίνεται εξέταση των νομοτελειών που διέπουν την ανάπτυξη της επιστήμης στην εποχή μας (τόσο από τη σκοπιά των εσωτερικών της όρων, όσο και από τη σκοπιά εξωτερικών- κοινωνικών όρων) και προσπάθεια να αναδειχθεί η δυνατότητα και η αναγκαιότητα συνθετικών εγχειρημάτων ποικίλων επιπέδων, που νομοτελώς εμπλέκουν τη διαλεκτική μεθοδολογία, είτε από την άποψη επιμέρους πτυχών της, είτε από την άποψη της ολότητάς της. Τέλος εξετάζεται η ιστορική διαδικασία που οδήγησε στην εμφάνιση της πιο ανεπτυγμένης σύγχρονης μορφής διαλεκτικής και έγινε προσπάθεια ανάδειξης ορισμένων νομοτελών στοιχείων αυτής της διαδικασίας, που μπορούν να οδηγήσουν στη διατύπωση επιστημονικών υποθέσεων σε σχέση με τη μελλοντική κατεύθυνση αυτής της ανάπτυξης.

Σε αυτή την εισήγηση, επιχειρείται η περιγραφή των μαρξιστικών αναγνώσεων/τάσεων που είναι κυρίαρχες στην πανεπιστημιακή κοινότητα της Μεγάλης Βρετανίας. Μετά από μια σύντομη ιστορική τοποθέτηση και γενική περιγραφή, δίνεται έμφαση σε τρείς σύγχρονες τάσεις που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον (κατά τη γνώμη του εισηγητή). Η πρώτη τάση εισάγεται με τη διδακτορική εργασία της Camilia Royle (King’s College London) και μελετά τη Διαλεκτική της φύσης του Ένγκελς έχοντας ως αφετηρία το έργο των Levins and Lewontin (1,2). Η δεύτερη τάση εισάγεται κάτω από τον όρο “ριζοσπαστική γεωγραφία” (radical geography) και ασχολείται με την ιστορία των κινημάτων και τους όρους κάτω από τους οποίους διαμορφώθηκαν και διαμορφώνονται (π.χ 3.). Αυτή η τάση είναι ίσως η πιο δύσκολη να συνδεθεί με τη μαρξιστική παράδοση κατευθείαν, εκφράζεται ωστόσο από ένα εξαιρετικά δυναμικό συνολο πανεπιστημιακών που εξελίσσεται συνεχώς. Και τέλος, η τρίτη τάση αφορά την ανάγνωση του Κεφαλαίου του Μαρξ με αφετηρία το έργο του David Harvey (4). Στο δεύτερο μέρος της εισήγησης, συζητάται η αντίδραση των πανεπιστημιακών στην προώθηση των αντι-εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων από το κόμμα των Τόρις την τελευταία 10ετία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι πανεπιστημιακοί στην Μεγάλη Βρετανία είναι ο μόνος μεγάλος κλάδος εργαζομένων της χώρας που δικαιούται (νομικά) να οργανώνεται σε ανεξάρτητα συνδικάτα. Ενδεικτική βιβλιογραφία 1 Royle, C., 2014. Dialectics, nature and the dialectics of nature. International Socialism, 141, pp.97-118. 2. Royle, C., 2017. Complexity, Dynamism, and Agency: How Can Dialectical Biology Inform Geography? Antipode, 49(5), pp.1427-1445. 3. Featherstone, D. and Griffin, P., 2016. Spatial relations, histories from below and the makings of agency: Reflections on The Making of the English Working Class at 50. Progress in Human Geography, 40(3), pp.375-393. 4 Das, R.J., 2017. David Harvey’s theory of uneven geographical development: A Marxist critique. Capital & Class, 41(3), pp.511-536. Ο Γιώργος είναι απόφοιτος του του τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης. Έχει Μάστερ στην επιστήμη των υδάτινων πόρων και διδακτορικό στη Φυσική Γεωγραφία και την Πληροφορική (πανεπιστήμιο Γλασκώβης, τμήμα Γεωγραφίας και Γεωεπιστημών). Διδάσκει εφαρμοσμένα μαθηματικά για περιβαλλοντικές επιστήμες, υπολογιστική χαρτογραφία και εισαγωγή σε γεωμορφολογικές διεργασίες. Η έρευνα του αφορά πρωταρχικά στην κατανόηση των ποτάμιων και παραποτάμιων φυσικών συστημάτων, με έμφαση στην εξαγωγή δεδομένων με σύγχρονες τεχνολογίες και την μοντελοποίηση/ μαθηματικοποίηση. Δευτερευόντως, συμμετέχει και σε εργασίες που ασχολούνται με τη στατιστική περιγραφή άλλων περιβαλλοντικών συστημάτων (πχ ατμόσφαιρα). Εκτός πανεπιστημίου, έχει εργαστεί ώς επιστημονικός επιμελητής για το υπουργείο περιβάλλοντος της Σκωτίας.

---