Προλογικό σημείωμα Ομίλου:
Ως Όμιλος Επαναστατικής Θεωρίας, κρίνουμε σκόπιμο να αναδημοσιεύουμε στην ελληνική κείμενα συντρόφων από το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, τα οποία έχουν κομβική σημασία για την εποχή και την συγκυρία.
Σε συνθήκες κατά τις οποίες το θέατρο των επιχειρήσεων του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου έχει μεταφερθεί και στην Ουκρανία, εξαιρετική σημασία έχει η ενημέρωση για τις προσεγγίσεις πρωτίστως των κομμουνιστών που έχουν άμεση σχέση με την σύρραξη και τις επιπτώσεις της. Κάποιοι σύντροφοί μας από Ρωσία, Ουκρανία και Ντονμπάς (Λ.Δ. Λουγκάνσκ & Ντονιέτσκ) ακόμα και εάν δεν εμπλέκονται άμεσα στις πολεμικές επιχειρήσεις κατά των ναζιστικών στρατευμάτων της ουκρανικής χούντας ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, έχουν ιστορική ευθύνη για την σωστή θεωρητική εκτίμηση του χαρακτήρα της σύρραξης και την συναγωγή σε αυτή τη βάση πορισμάτων για την πρακτική και οργανωτική στάση των κομμουνιστών.
Χωρίς να ταυτιζόμαστε με τα εκεί κόμματα και τις θέσεις τους, αντιμετωπίζουμε με πλήρη σεβασμό τις προσεγγίσεις τους, θεωρώντας ότι τα ζητήματα αυτά άπτονται κυρίως των δικών τους καθηκόντων. Με αυτή την έννοια, συνιστούμε την κριτική μελέτη των προσεγγίσεών τους στο πνεύμα της διεθνιστικής αλληλεγγύης, και του ειλικρινούς συντροφικού διαλόγου, πέρα από αξιώσεις κατοχής της «απόλυτης αλήθειας» ή/και «αφ’ υψηλού» διδακτικού τόνου προς αυτούς…
ΟΙ ΟΦΘΑΛΜΑΠΑΤΕΣ ΤΟΥ «1914» ΚΑΙ Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
29.04.2022
Τα τρέχοντα γεγονότα στην Ουκρανία προκάλεσαν μια νέα έξαρση των συζητήσεων, των διασπάσεων και απλώς των «καυγάδων» στο αριστερό κίνημα στη Ρωσία. Δυστυχώς, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, ιδίως δεδομένης της ιδεολογικής σύγχυσης και της αμφιταλάντευσης που έχει επιδείξει η αντίδραση στη συνεχιζόμενη πανδημία του κοροναϊού μέχρι σήμερα.
Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι αρκετοί άνθρωποι που φαινομενικά αυτοαποκαλούνται κομμουνιστές, οι οποίοι εξ ορισμού θα έπρεπε να είναι υποστηρικτές της επιστημονικής προσέγγισης, έχουν πέσει στην πιο πρωτόγονη συνωμοσιολογία. Το οποίο είναι γενικά χαρακτηριστικό των δεξιών, των συντηρητικών και των νεοφασιστών. Είδαμε κάποια άγρια υστερία για «τσιπάκια», «ψηφιακά στρατόπεδα συγκέντρωσης» και ακόμη και για μια φυλή «βιορομπότ».
Τώρα, που όλο αυτό το κύμα θολούρας σταδιακά υποχωρεί, «ψηφιακά στρατόπεδα συγκέντρωσης» δεν είδαμε και ούτε υπάρχουν ακόμη τσιπαρισμένα βιο-ρομπότ στους δρόμους των ρωσικών πόλεων, θα ήθελα να ρωτήσω κάποιους πρώην συντρόφους: Δεν ντρέπεστε για τις απερίγραπτες ανοησίες που προπαγανδίζατε στους υποστηρικτές μας; Στην πραγματικότητα, όλη αυτή η εκστρατεία των «αντι-εμβολιαστών» έχει κάνει πολύ καλή δουλειά στο να βοηθήσει τις αρχές να κρύψουν τα πραγματικά προβλήματα της ιατρικής, τα οποία έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου το ποσοστό θανάτου από λοιμώξεις στη Ρωσία είναι στο επίπεδο του Τρίτου Κόσμου. Έχουν γίνει ελάχιστες συζητήσεις ακόμη και για την πραγματική δοκιμή μεθόδων απαγόρευσης οποιασδήποτε δημόσιας δράσης στο δρόμο με το πρόσχημα της πανδημίας. Αλλά ο τσαρλατανισμός και οι θεωρίες συνωμοσίας αφθονούν.
Ωστόσο, η στρατιωτική δράση στην Ουκρανία ήταν πολύ πιο αμφιλεγόμενη για την αριστερά. Προφανώς, υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι γι’ αυτό. Ο καθορισμός της σωστής θέσης για τα ουκρανικά γεγονότα είναι δύσκολος, ειδικά αν κάποιος προσπαθήσει να το κάνει με βάση τα συναισθήματα, με βάση τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και τα τηλεοπτικά κανάλια. Από τη μία πλευρά, μια ιστορία για μια γιαγιά με κόκκινη σημαία και πραγματικούς ναζί από το Αζόφ μάς ωθεί να υποστηρίξουμε την κυβέρνηση Πούτιν χωρίς επιφυλάξεις, όπως ακριβώς και ο Ζιουγκάνοφ. Από την άλλη πλευρά, η συνεχής απολογητική του Ρώσου φασίστα Ιλίν στα προγράμματα του Κισελιόφ και οι κυνικές, αντι-λενινιστικές χειραγωγήσεις της ιστορίας της Δημοκρατίας του Ντονέτσκ-Κριβόιρογκ (η οποία υπήρξε ως ανεξάρτητη οντότητα για ένα μήνα) αποκρούουν αυτό το ενδεχόμενο.
Αυτό που χρειάζεται εδώ είναι μια ψύχραιμη, επιστημονική ανάλυση, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες ιστορικές συνθήκες. Και όχι μόνο στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά, ας μη φοβόμαστε τις μεγάλες λέξεις, σε παγκόσμια κλίμακα.
Είναι άραγε αυτό ένα «ξεπατήκωμα [του παρελθόντος]»;
Ο Κωνσταντίν Σιόμιν, του οποίου η συμβολή στην εκλαΐκευση του μαρξισμού μεταξύ των νέων είναι αδιαμφισβήτητη, έγραψε μια ενδιαφέρουσα ανάρτηση:
«Ξανά και ξανά: η Ουκρανία είναι μόνο η πρώτη ιστορία του επόμενου παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Μια ακόμα: η Μέση Ανατολή (αραβικό μπλοκ+Ισραήλ εναντίον Ιράν-Συρίας-Χουθιτών της Υεμένης). Παρεμπιπτόντως, το Ισραήλ βομβαρδίζει τα περίχωρα της Δαμασκού όλη την εβδομάδα και αναβαθμίζει τα λέιζερ του “ατσάλινου θόλου” του. Γίνονται προετοιμασίες για τον μεγάλο πόλεμο.
Μια ακόμα: η κορεατική χερσόνησος. Καλό θα είναι αν ένα ακόμη πάρτι γενεθλίων για τον Κιμ Ιλ Σουνγκ καταλήξει μόνο σε μια παρέλαση και όχι σε μια μαχαιριά κατά μήκος του 38ου παραλλήλου. Γίνεται προετοιμασία για τον μεγάλο πόλεμο.
Μια ακόμα: ο Ειρηνικός και η Νοτιοανατολική Ασία (από τη Μιανμάρ έως τις Νήσους Σολομώντος).
Μια ακόμα: Ινδία-Πακιστάν. Μια ακόμα: Βενεζουέλα-Βολιβία-Κούβα-Νικαράγουα εναντίον Κολομβίας-Βραζιλίας. Σας φαίνονται πολύ μακριά, η Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ… Αλλά όχι. Και εκεί υπάρχουν προετοιμασίες για τον μεγάλο πόλεμο…
Οι παγκόσμιες αγορές είναι τελικά μοιρασμένες μεταξύ των δύο κέντρων που διεκδικούν την ηγεμονία. Αυτό που ακολουθεί – όπως ακριβώς προέβλεψε ο Λένιν – είναι το ένοπλο ξαναμοίρασμα. Και τα δύο στρατόπεδα ωθούνται προς αυτή την κατεύθυνση από τις τεράστιες αντιφάσεις στην οικονομία και την αυξανόμενη εσωτερική αστάθεια. Τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Κίνα.
Οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι τα δύο μεγαλύτερα καπιταλιστικά κέντρα του πλανήτη, με τις πρώτες ύλες/αποικιακή περιφέρεια, με την υψηλότερη συγκέντρωση κεφαλαίου, με τις πιο ανεπτυγμένες παραγωγικές δυνάμεις. Μια άμεση παρωδία του 1914, αλλά σε μια νέα ιστορική σπείρα της έλικος».
«Ένα ακριβές ξεπατήκωμα του 1914»; Ωστόσο, είναι δυνατόν να μπει κανείς στο ίδιο ποτάμι μετά από 108 χρόνια; Και δεν είναι αυτή η δήλωση μια πραγματική προσπάθεια να διαψευστούν οι νόμοι της διαλεκτικής;
Εξάλλου, έχει περάσει ένας ολόκληρος εικοστός αιώνας, και μάλιστα ένας επαναστατικός αιώνας, πολλά από τα γεγονότα του οποίου καθορίστηκαν από το γεγονός ότι υπήρχε η Σοβιετική Ένωση και το σύστημα των λεγόμενων «πρώιμων» σοσιαλιστικών χωρών. Παρεμπιπτόντως, ορισμένες από αυτές υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Δεν ξέρω αν ο Κωνσταντίν το έχει καταλάβει ή όχι, αλλά συμπεριέλαβε τη σοσιαλιστική Κούβα και τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας στο νέο ιμπεριαλιστικό μπλοκ. Είναι σωστό να προσμετρούνται οι Κουβανοί κομμουνιστές, οι Τσαβιστές και οι Σαντινίστας ως συνεργοί του ιμπεριαλισμού;
Και με την Κίνα ως ένα από τα κέντρα του ιμπεριαλισμού, δεν είναι όλα τόσο απλά. Μπορεί να υπάρξει ένα τόσο ισχυρό ιμπεριαλιστικό κέντρο υπό την εξουσία του μεγαλύτερου κομμουνιστικού κόμματος του κόσμου; Αποδεικνύεται λοιπόν ότι η μαρξιστική έννοια της αντιστοιχίας μεταξύ του εποικοδομήματος και της βάσης δεν λειτουργεί πλέον; Ναι, κανείς δεν αντιλέγει ότι δεν υπάρχει λενινιστικός σοσιαλισμός ως κατάλυση των τάξεων στην Κίνα αυτή τη στιγμή. Μπορούμε όμως να μιλήσουμε και για μια κλασική μορφή ιμπεριαλισμού, όπου οι μεγαλύτερες τράπεζες της Κίνας βρίσκονται σε κρατικά χέρια, υπάρχει ένας ισχυρός δημόσιος τομέας, δεν υπάρχει ιδιωτική ιδιοκτησία γης και υπάρχει μια συστηματική πολιτική για την άνοδο του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης; Μου φαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση ο ισχυρισμός του «κινεζικού ιμπεριαλισμού» πρέπει πρώτα να τεκμηριώνεται και όχι να παρουσιάζεται στο κοινό ως ένα ήδη αποδεδειγμένο και προφανές γεγονός.
Από την άλλη πλευρά, αν μιλάμε για «ξεπατήκωμα» από το 1914, αναρωτιέται κανείς γιατί οι δυνάμεις των οποίων ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας έχει από καιρό καθοριστεί με βεβαιότητα δεν πολεμούν μεταξύ τους; Γιατί η Ιαπωνία δεν εκδικείται τις ΗΠΑ για την ήττα της το 1945, γιατί η Γερμανία εκτελεί πειθήνια όλες τις εντολές της Ουάσιγκτον; Γιατί είναι όλοι ενωμένοι; Στο κάτω-κάτω, αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Και τέλος, πού πήγε ένα από τα πέντε χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ιμπεριαλισμού για τα οποία έγραψε ο Λένιν, «η εδαφική διαίρεση του κόσμου μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων». Αυτή τη στιγμή το χαρακτηριστικό αυτό όπως ήταν πριν από έναν αιώνα, απλά δεν υπάρχει. Ωστόσο, το 1914 δεν υπήρχε φασισμός ή ναζισμός. Εκείνη την εποχή, για τον απλό Ευρωπαίο πολίτη, η αλλαγή από τον έναν εστεμμένο ηγεμόνα στον άλλο δεν επέφερε ριζικές αλλαγές στη ζωή του.
Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι ο ιμπεριαλισμός δεν υπάρχει ή ότι έχει «βελτιωθεί» κατά κάποιο τρόπο. Απλώς έχει αλλάξει, έχει αποκτήσει μια νέα ποιότητα. Η γνωστή αριστερή μπλόγκερ από τη Γερμανία, Γιάνα Ζαβάτσκαγια, γράφει για τις συζητήσεις εντός της γερμανικής αριστεράς:
«Η αντίληψή μας για τον ιμπεριαλισμό είναι απαράδεκτη. Δηλαδή, δεν τίθεται καν θέμα αξιολόγησης αυτού του συγκεκριμένου πολέμου, δεν έχουμε καθόλου ενιαία αντίληψη του σύγχρονου ιμπεριαλισμού. Για παράδειγμα, για όλους σχεδόν τους Γερμανούς κομμουνιστές ήταν από την αρχή αξιωματικό ότι η Ρωσία είναι επίσης ένα ιμπεριαλιστικό κέντρο. Την ίδια θέση έχει και μια μειοψηφία στη Ρωσία που έφυγε από το ΚΕΚΡ και πολλοί άλλοι μεμονωμένοι κομμουνιστές… Το άλλο μέρος αποδεικνύει ότι η Ρωσία δεν είναι καθόλου ιμπεριαλιστική χώρα, όταν αμύνεται βλακωδώς, συν ο πόλεμος στο Ντονμπάς εδώ και 8 χρόνια. Παρεμπιπτόντως, το αποδεικνύουν με αρκετά πειστικά επιχειρήματα».
Ναι, στη Ρωσία, στη σημερινή αστική «ελίτ» της, υπάρχει ένα ιστορικό παράδοξο. Θα ήθελε πολύ να γίνει η «πραγματική» ιμπεριαλιστική δύναμη, αλλά κάτι πήγε στραβά. Δεδομένης της θέσης και του ρόλου της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, ως απόθεμα/προσάρτημα πρώτων υλών και πηγή κάθε είδους πόρων, του συσχετισμού δυνάμεων και της ιδιαιτερότητας του ρωσικού κεφαλαίου, μπορούμε να μιλήσουμε για τον υπο-ιμπεριαλιστικό, υποτελή χαρακτήρα του σημερινού ρωσικού ιμπεριαλισμού, αλλά όχι περισσότερο από αυτό. Για να γίνει σωστά κατανοητό, θα τονίσω ότι η δήλωση αυτή δεν μιλάει για κάποια από τις «θετικές» ιδιότητές της, μιλάει αποκλειστικά για τη θέση της στον κόσμο. Η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΕΚΡ προσπάθησε να το κατανοήσει αυτό μάλλον ευσυνείδητα και σε πολύ μεγαλύτερο βάθος από άλλους και παρουσίασε την ανάλυσή της στην Έκθεση «Σχετικά με τη στάση του ΚΕΚΡ στις στρατιωτικές ενέργειες της κυβέρνησης της ΡΟ και των ενόπλων δυνάμεων του Ντονμπάς στην Ουκρανία».
Και γενικά, βρισκόμαστε στο 2022, όχι στο 1914. Ας το θεωρήσουμε αυτό ως δεδομένο.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ «ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ» ΑΝΑΒΙΩΤΩΝ
Γιατί, λοιπόν, κάποιοι πρώην σύντροφοι εγκατέλειψαν το ΚΕΚΡ, γιατί η συζήτηση ξεχείλισε στο διαδίκτυο; Μόνο επειδή δεν τους άρεσε η επίσημη απόφαση του κομματικού οργάνου. Στην απόφαση αυτή, επισημαίνεται το έωλο της ψευδοπατριωτικής θέσης περί δήθεν συσπείρωσης του έθνους γύρω από την εξουσία (όπως διατείνεται τώρα το ΚΚΡΟ), ωστόσο αναγνωρίζεται η αντικειμενικά θετική συνιστώσα της στρατιωτικής επιχείρησης, με τη μορφή της προστασίας των δημοκρατιών του Ντονμπάς και της καταστολής του φασιστικού καθεστώτος των Μπαντεριστών της Ουκρανίας. Αυτό και μόνο! Ως απάντηση σε αυτό, ξεκίνησε μια ακατάληπτη υστερία.
Φυσικά, είναι εύκολο να πούμε ότι έχουμε έναν κλασικό ιμπεριαλιστικό πόλεμο και, κατά συνέπεια, η στάση των κομμουνιστών σε αυτούς τους πολέμους δεν μπορεί παρά να είναι όπως ήταν το 1914. Είναι πιο εύκολο γιατί δεν χρειάζεται να σκεφτούμε σε αυτή την περίπτωση. Απλά αντιγράφουμε την παλιά θέση, τα συνθήματα, τις ιδέες… Και μετά τι;
Ο μαρξισμός δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα μέσο «επαναστατικού» ναρκισσισμού. Είναι ένας οδηγός πρακτικής δράσης. Τι προσφέρουν στην πράξη οι πρώην σύντροφοί μας, οι οποίοι δηλώνουν «διεθνιστές» με μια εκπληκτική ευκολία, για να μην πω θράσος; Σε μια ακόμη διαδικτυακή εκπομπή, ο Σεργκέι Κρουπένκο, μέσα από διανοητικά παιδέματα, προσπαθεί να καταλήξει σε ένα πρόγραμμα δράσης. Λέει ότι οι «διεθνιστές» πρέπει να αυτοπροσδιορίζονται, η θέση τους πρέπει να είναι σαφής και συνεπής. Μιλάει για ένα μπλοκ με τον Καγκαρλίτσκι και τον Στούπιν, όπου θα εκπονηθεί μια κοινή γραμμή….. Ανεπαρκές, για να το θέσουμε ευθέως και επί της ουσίας. Εκτός από ένα απόσπασμα. Ενώ πραγματεύεται το γεγονός ότι στις γραμμές των ουκρανών υποτίθεται ότι πολεμούν απλοί προλετάριοι ντυμένοι με στρατιωτική στολή, ο Κρουπένκο δηλώνει ότι «είναι απαραίτητο να απευθυνθούμε σε αυτούς, στη συνείδησή τους, ακόμη και αν αυτή μπορεί να είναι θολωμένη από τον εθνικισμό…».
Μιλάτε σοβαρά; Σύντροφοι, πρέπει να προσπαθήσετε να συμφιλιωθείτε με την κοινή λογική, με τη σκέψη! Δοκιμάστε να απευθυνθείτε στους ναζιστές του Αζόφ, στους λούμπεν της εδαφικής άμυνας, οι οποίοι πριν από οκτώ χρόνια γκρέμισαν τα μνημεία του Λένιν και οι οποίοι γαλουχήθηκαν αυτά τα οκτώ χρόνια με το χολοντομόρ και τον Μπαντέρα. Ας δούμε τι θα συμβεί. Αυτοί δεν είναι προλετάριοι της εποχής του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό είναι φασισμός. Ο πραγματικός φασισμός και ο αντικομμουνισμός που εξέτρεφαν από χρόνια, ο οποίος πρέπει να ηττηθεί. Μόνο και μόνο επειδή οποιαδήποτε επιτυχία της ουκρανικής κυβέρνησης σε αυτόν τον πόλεμο αποτελεί νίκη της ακροδεξιάς, και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα. Και μόνο μια ήττα ή μια εθνική καταστροφή θα κάνει τους περισσότερους από αυτούς τους ανθρώπους να σκεφτούν πολλά πράγματα.
Το γεγονός ότι ορισμένοι σύντροφοι δεν καταλαβαίνουν τέτοια στοιχειώδη πράγματα δείχνει την κακή επαφή τους με την πραγματικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι στη Ρωσία το κίνημα των αναβιωτών έχει μια κάποια δημοτικότητα. Ενήλικες μπαρμπάδες, στον ελεύθερο χρόνο τους, ντύνονται Ινδιάνοι, μεσαιωνικοί ιππότες ή κοζάκοι, οι οποίοι φορούν παντελόνια με ρίγες. Έτσι παίζουν. Και μεταξύ των κομμουνιστών υπήρχαν εκείνοι που ήθελαν να αναβιώσουν το 1914. Δηλώνουν «διεθνιστές», χαρακτηρίζουν τους αντιπάλους τους «σοσιαλσωβινιστές» και απολαμβάνουν την «ορθότητά» τους και τη «μοναδικότητά» τους. Μπορείτε να συνεχίσετε να παίζετε, αλλά θα έχει κάποιο όφελος; Αυτό που χρειαζόμαστε είναι κάποιες πρακτικές συμβουλές σχετικά με την κατάσταση.
ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΛΑΣΙΚΟΥΣ
Μήπως να στραφούμε και πάλι στους κλασικούς; Για άλλη μια φορά, ας θυμηθούμε τα περίφημα λόγια του Φρίντριχ Ένγκελς, ο οποίος έγραψε ότι για τη διαλεκτική φιλοσοφία δεν υπάρχει τίποτα οριστικά καθιερωμένο, άνευ όρων, ιερό. Δεν υπάρχουν «ακριβή ξεπατηκώματα»! Εφόσον οι αντικειμενικές συνθήκες έχουν αλλάξει, υπαγορεύουν νέες μεθόδους αγώνα, νέες θέσεις για το ένα ή το άλλο ζήτημα. Ας στραφούμε και στον Βλαντιμίρ Ίλιτς [Λένιν]. Ακολουθεί ένα απόσπασμα από άρθρο του 1915:
«Γι’ αυτό και οι σωβινιστές … απορρίπτουν το «σύνθημα» της ήττας, γιατί και μόνο του το σύνθημα αυτό σημαίνει συνεπές προσκλητήριο για επαναστατική δράση ενάντια στην κυβέρνησή σου στη διάρκεια του πολέμου. Χωρίς όμως τέτοια δράση οι πιο υπέρ…επαναστατικές φράσεις για πόλεμο κατά «του πολέμου και των όρων κτλ.» δεν αξίζουν πεντάρα τσακιστή.
Όποιος θα ήθελε σοβαρά ν’ ανασκευάσει το «σύνθημα» της ήττας της κυβέρνησής του στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, θα έπρεπε ν’ αποδείξει ένα από τα τρία αυτά πράγματα: ή 1) ότι ο πόλεμος του 1914-1915 δεν είναι αντιδραστικός· ή 2) ότι η επανάσταση σε σύνδεση μ’ αυτόν δεν είναι δυνατό να γίνει· ή 3) ότι είναι αδύνατη μια συνάντηση και αλληλοϋποστήριξη των επαναστατικών κινημάτων σ’ όλες τις εμπόλεμες χώρες...» (Λένιν, Άπαντα, τ.26, σ. 292-293).
Είναι χαρακτηριστικό ότι, ακόμη και την εποχή εκείνου του ιμπεριαλιστικού πολέμου, ο Βλαντιμίρ Ιλίτς Λένιν συνέδεε την ήττα της κυβέρνησής του με την ύπαρξη πολύ συγκεκριμένων συνθηκών. Και όπως είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς, τα δύο τελευταία σημεία για τα οποία γράφει, δυστυχώς, δεν «δουλεύουν [ισχύουν/λειτουργούν]» αυτή τη στιγμή.
Δεν υπάρχει επαναστατική κατάσταση, όπως δεν υπάρχει συνάντηση και αλληλοϋποστήριξη μεταξύ του κομμουνιστικού κινήματος των διάφορων χωρών. Ήταν το 1914 που ένα σημαντικό μέρος του ρωσικού προλεταριάτου δεν υποστήριξε τον πόλεμο από την αρχή και ανταποκρίθηκε στα συνθήματα των Μπολσεβίκων με κατανόηση και υποστήριξη. Σήμερα, η θέση των αυτοαποκαλούμενων «διεθνιστών» μας είναι πιο πιθανό να υποστηριχθεί από τον Μιχαήλ Μπορίσοβιτς Χοντορκόφσκι ή την Ξένια Ανατόλιεβνα Σομπτσάκ παρά από τον μέσο εργάτη ενός συνηθισμένου ρωσικού εργοστασίου. Ίσως θα πρέπει να αναλογιστείτε τους λόγους για αυτό το παράδοξο;
Σε γενικές γραμμές, αν θυμηθεί κανείς τη στάση των κομμουνιστών στις διάφορες πολεμικές συγκρούσεις στις οποίες συμμετείχαν αποκλειστικά αστικά κράτη, αυτή ήταν πολύ διαφορετική και εξαρτιόταν από την κατάσταση. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του γαλλοπρωσικού πολέμου, ο Φρίντριχ Ένγκελς πίστευε ότι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί ήταν η νίκη του Ναπολέοντα Γ’, και στην πρώτη φάση αυτού του πολέμου δεν ήταν εναντίον της πρωσικής νίκης. Αυτό σημαίνει ότι ο Ένγκελς έγινε υποστηρικτής του Μπίσμαρκ το 1870; Σίγουρα όχι!
Το 1939 στη Γαλλία, με το πρόσχημα ότι η ΕΣΣΔ, η οποία είχε υπογράψει το σύμφωνο μη επίθεσης, είχε γίνει «σύμμαχος» της εχθρικής Γερμανίας, οι ακτιβιστές του Κομμουνιστικού Κόμματος συνελήφθησαν και οι κομματικές εφημερίδες έκλεισαν. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 1939 οι βουλευτές του ΚΚ Γαλλίας ψήφισαν υπέρ των πολεμικών πιστώσεων. Η κατάσταση ήταν εξαιρετικά δύσκολη γι’ αυτούς και πολύ διφορούμενη, αλλά με βάση τα μετέπειτα γεγονότα είναι δύσκολο να χαρακτηριστεί η απόφασή τους ως λάθος.
Το 1982 η επαναστατική Κούβα και πολλοί άλλοι αριστεροί της Λατινικής Αμερικής υποστήριξαν την Αργεντινή στον πόλεμο κατά της Βρετανίας. Δεν χρειάζεται να σας πω ότι σε σύγκριση με τη χούντα της Αργεντινής εκείνη την εποχή, ακόμη και η σημερινή ρωσική κυβέρνηση φαίνεται δημοκρατική και κοινωνικά προσανατολισμένη. Και όμως, σε αυτόν τον πραγματικά αντιαποικιακό πόλεμο εναντίον του κύριου εχθρού, του δυτικού ιμπεριαλισμού, ο Φιντέλ Κάστρο θεώρησε εφικτό να υποστηρίξει ακόμη και τις ενέργειες των στρατηγών της Αργεντινής. Όχι να υποστηριχθεί η ίδια η χούντα ως τέτοια, αλλά συγκεκριμένες δράσεις! Νοιώθουν όλοι τη διαφορά;
Οποιαδήποτε ιστορική αναλογία είναι πάντα λειψή, αλλά αυτή η τελευταία πολεμική σύγκρουση μου φαίνεται να έχει περισσότερες αναλογίες με τα τρέχοντα γεγονότα παρά με το 1914. Εξάλλου, πέρα από τις θεωρίες συνωμοσίας και τις εικασίες σχετικά με τα διάφορα «πονηρά σχέδια» του Πούτιν, είναι σαφές ότι η απόφαση να ξεκινήσει η τρέχουσα σύγκρουση φαίνεται να είναι μια χειρονομία απόγνωσης εκ μέρους ενός κομματιού της σημερινής ρωσικής ελίτ. Στην οποία έχουν δείξει ξανά και ξανά τη θέση της σε αυτόν τον κόσμο αρνούμενοι έστω και μια μικρή σφαίρα επιρροής. Αυτή η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» είναι τελικά ένα σημάδι της πλήρους αποτυχίας της μακροχρόνιας πολιτικής του ρωσικού αστικού κράτους όχι μόνο προς την ουκρανική κατεύθυνση, αλλά και γενικότερα προς την εγκαθίδρυση ισότιμων σχέσεων συνεργασίας με τους εταίρους του. Επομένως, θέλοντας και μη, πρέπει να μιλάμε κατά της ενωμένης ιμπεριαλιστικής Δύσης και να υπενθυμίζουμε τα επιτεύγματα της σοβιετικής προπαγάνδας. Τα οποία, παρεμπιπτόντως, έχει ήδη προκαλέσει διάσπαση στις τάξεις της ρωσικής άρχουσας τάξης και των «υπηρέτων» της. Να ένα ιστορικό παράδοξο.
Επαναλαμβάνω, σήμερα η αντίφαση μεταξύ της εξαρτημένης περιφέρειας του παγκόσμιου συστήματος του καπιταλισμού, όπου είναι συγκεντρωμένη η πλειοψηφία της ανθρωπότητας, και των ιμπεριαλιστικών μητροπόλεων, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, έχει έρθει στο προσκήνιο. Έχω ήδη γράψει ότι η αυξανόμενη αντίσταση στον δυτικό ιμπεριαλισμό από την πολύ άμορφη δύναμη που δρα στο όνομα του «πολυπολικού» κόσμου και η οποία περιλαμβάνει την Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας, την Κούβα και μια σειρά άλλων χωρών, δύσκολα έχει τον χαρακτήρα του κλασικού ενδοϊμπεριαλιστικού αγώνα που έλαβε χώρα στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Η κατάσταση είναι από πολλές απόψεις ποιοτικά διαφορετική. Και οι δυο δυνάμεις σε αυτή τη σύγκρουση δεν μπορούν να εξισωθούν.
ΛΟΙΠΟΝ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ;
Πρώτον, να αναγνωρίσουμε ότι βρισκόμαστε σε μια εντελώς νέα ιστορική κατάσταση, η οποία δεν έχει ακόμη κατανοηθεί από μαρξιστική σκοπιά. Άλλωστε, μιλάμε για έναν νέο τύπο παγκόσμιας σύγκρουσης, της οποίας και οι δύο πλευρές είναι αντίπαλες προς τους κομμουνιστές, αλλά ούτε είναι και του ίδιου τύπου, τουλάχιστον προς το παρόν. Να αναγνωριστεί, δεδομένου ότι οι συνέπειες της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ και του πρώιμου σοσιαλισμού δεν έχουν ακόμη ξεπεραστεί, το γεγονός πως ο βαθμός επιρροής του κομμουνιστικού κινήματος στις τρέχουσες διαδικασίες είναι ακόμη πολύ περιορισμένος.
Δεύτερον, πρέπει να κατανοήσουμε ότι στο εγγύς μέλλον η Ρωσία θα βιώσει όχι μόνο μια αναπόφευκτη επιδείνωση των κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων, αλλά και μια όξυνση του ιδεολογικού αγώνα. Εξάλλου, ο μετασχηματισμός της κοινωνίας που δημιουργήθηκε το 1991 πάνω στα συντρίμμια του σοσιαλισμού είναι αναπόφευκτος. Υπό τις νέες συνθήκες, πολλά στερεότυπα της μαζικής συνείδησης θα καταρρεύσουν. Ίσως οι κομμουνιστές έχουν την ευκαιρία να αυξήσουν την επιρροή τους με το να είναι επίκαιροι και να μιλούν σε μια γλώσσα κατανοητή για τις μάζες, αντί να είναι εγκλωβισμένοι σε σεχταριστικά σχήματα.
Ναι, από τη μία πλευρά, δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες, τα πράγματα θα δυσκολέψουν, ένα μέρος της άρχουσας τάξης επιθυμεί ανοιχτά μια ακόμη πιο δεξιά στροφή προς τον αυτοκρατορισμό, τον κληρικαλισμό και έναν συλλογικό «Ιβάν Ιλίν». Με την τακτική/επαναλαμβανόμενη κάλυψη του Μαυσωλείου του Λένιν στις 9 Μαΐου. Αλλά από την άλλη πλευρά, υπάρχει επίσης αυξανόμενη αντίσταση σε αυτή την τάση. Κόκκινες σημαίες στα απελευθερωμένα εδάφη του Ντονμπάς, σε ορισμένα μέρη ανακαινισμένα μνημεία του Λένιν, μια γιαγιά με την κόκκινη σημαία – αυτά είναι απλά σύμβολα που μπορούν και ήδη προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν και να καταχραστούν. Αλλά αυτά τα σύμβολα δεν εμφανίζονται και δεν γίνονται δεκτά στον κοινό νου τυχαία. Μπορούν να κάνουν εκατομμύρια ανθρώπους στη Ρωσία να σκεφτούν, επειδή μεταφέρουν την ιστορική μνήμη και το ταξικό νόημα του αγώνα κατά του φασισμού. Και η ιστορική μνήμη είναι επίσης μια πηγή στον πολιτικό αγώνα, ο οποίος δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί.
Και κάτι τελευταίο. Ο συγγραφέας αυτών των γραμμών θα μπορούσε να κάνει λάθος στα συμπεράσματά του. Γενικά, κανείς στο σημερινό κομμουνιστικό κίνημα δεν έχει το μονοπώλιο της απόλυτης αλήθειας – όλοι οι συνεπείς κομμουνιστές θα πρέπει να το παραδεχτούν αυτό.
Φυσικά, οι προσωπικότητες και οι μικρές ομάδες που έχουν πολλαπλασιαστεί στο διαδίκτυο και που ξέρουν ακριβώς τι είναι σωστό, είναι απίθανο να συμφωνήσουν με αυτό, και γι’ αυτό τους αρέσει να στιγματίζουν τους πάντες. Η πρακτική δείχνει ότι δεν έχουν καμία χρησιμότητα.
Όσοι όμως θέλουν πραγματικά να κάνουν κάτι, χρειάζονται μια κανονική συζήτηση βασισμένη στον αμοιβαίο αλληλοσεβασμό. Για να μην βριζόμαστε με ταμπέλες και τσιτάτα, με υστερίες και διασπάσεις σε κάθε ευκαιρία. Αυτός είναι σίγουρα ο δρόμος προς το πουθενά, και ακόμη πιο συγκεκριμένα, ο δρόμος προς την αποκομμουνιστικοποίηση. Να μάθουμε να ακούμε διαφορετικές απόψεις και επιχειρήματα. Και το πιο σημαντικό, να ακούμε την πραγματικότητα. Η τελευταία ιδιότητα αποκτούσε ύψιστη σημασία από τους κλασικούς.
Αλεξάντρ Στεπάνοφ,
ΚΕΚΡ- Καρέλια
Πηγή: https://rkrp-rpk.ru/2022/04/29/%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B8-1914-%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0-%D0%B8-%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BB-%D0%B2-%D1%80%D1%8F%D0%B4%D0%B0%D1%85-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9/
https://rkrp-rpk.ru/2022/05/16/%d0%bf%d0%be%d0%b2%d1%82%d0%be%d1%80%d0%bd%d0%b0%d1%8f-%d0%bf%d1%83%d0%b1%d0%bb%d0%b8%d0%ba%d0%b0%d1%86%d0%b8%d1%8f-%d0%bc%d0%b8%d1%80%d0%b0%d0%b6%d0%b8-1914-%d0%b3%d0%be%d0%b4%d0%b0/