Για τη σχέση μεταξύ ιμπεριαλισμού και φασισμού στο Γ΄ΠΠ. Του Δημήτρη Πατέλη.
Περιεχόμενα
Τι είναι ο φασισμός και πως προέκυψε ιστορικά; 1
Για την ιδεολογία του φασισμού. 2
Ο φασισμός ως μορφή κρατικομονοπωλιακής επιβολής κατά τον μεσοπόλεμο και τον Β΄ΠΠ. 3
Ο φασισμός σήμερα ως μέσο διακρατικομονοπωλιακής επιβολής. 4
Ο φασισμός ως «εργαλείο» πολέμου δι’ αντιπροσώπων. 5
Ανάγκη συντριβής του ιμπεριαλισμού, εργαλείο του οποίου είναι ο φασισμός. 7
Το παρόν σημείωμα αποσκοπεί στην ευσύνοπτη ανάδειξη σημαντικών για το αντιιμπεριαλιστικό κίνημα ιστορικών πτυχών της σχέσης μεταξύ ιμπεριαλισμού και φασιστικού φαινομένου.
Τι είναι ο φασισμός και πως προέκυψε ιστορικά;
Ο φασισμός (ιταλικά fascismo, από το fascio = δέσμη, δεμάτι, συνένωση) είναι ένα ιδεολογικοπολιτικό ρεύμα και σύστημα διακυβέρνησης που εμφανίστηκε κατά την περίοδο της γενικής κρίσης της κεφαλαιοκρατίας (μετά την νίκη της 1ης πρώιμης σοσιαλιστικής επανάστασης, της Μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης). Εκφράζει τα συμφέροντα των πιο αντιδραστικών και επιθετικών δυνάμεων της ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης.
Φασιστικά καθεστώτα επιβλήθηκαν κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου σε χώρες της Ευρώπης, με αντιπροσωπευτικότερα αυτά της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Γερμανίας. Κατά τον Γκεόργκι Δημητρόφ «ο φασισμός είναι η μια φανερά τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντιδραστικών, των πιο σοβινιστικών, των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου… Ο φασισμός δεν είναι ούτε η κυβέρνηση πέρα από τάξεις, ούτε η κυβέρνηση των μικροαστών ή των λούμπεν-προλεταρίων επί του οικονομικού κεφαλαίου. Ο φασισμός είναι η κυβέρνηση του ίδιου του χρηματιστικού κεφαλαίου. Είναι μια οργανωμένη σφαγή της εργατικής τάξης και του επαναστατικού κομματιού της αγροτιάς και της διανόησης. Ο φασισμός στην εξωτερική του πολιτική, είναι η πιο άγρια μορφή του σοβινισμού, που καλλιεργεί κτηνώδες μίσος εναντίον άλλων λαών»[1]
Όπου και εάν εγκαθίσταται στην εξουσία, ο φασισμός επιβάλλει την τρομοκρατική δικτατορία των αντιδραστικότερων και επιθετικότερων δυνάμεων του μονοπωλιακού κεφαλαίου, για την προάσπιση του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος, για την κατίσχυση των δυνάμεων της ιμπεριαλιστικής αντίδρασης και της αντεπανάστασης, έναντι των λαϊκών δημοκρατικών δυνάμεων του αντιιμπεριαλισμού, της κοινωνικής προόδου, της επανάστασης και του σοσιαλισμού-κομμουνισμού.
Η φασιστική ιδεολογία και πρακτική χαρακτηρίζεται από ακραίο επιθετικό αντικομμουνισμό, αξίωση καθυπόταξης της εργατικής τάξης, μισαλλοδοξία, εθνικισμό, σωβινισμό, και ρατσισμό.
Ο φασιστικός τρόπος οργάνωσης και άσκησης της εξουσίας περιλαμβάνει την ευρείας κλίμακας χρήση μηχανισμών μαζικής επιθετικής προπαγάνδας-χειραγώγησης, αυστηρότατου ελέγχου και καταστολής όλων των πτυχών και εκφάνσεων της κοινωνικής και προσωπικής ζωής των ανθρώπων, ακραίων μορφών βίας και αστυνομοκρατίας για την καθυπόταξη της εργατικής τάξης και όλου του λαού.
Ιστορικά προέκυψε ως ενδεδειγμένη δέσμη μεθόδων και μέσων διαχείρισης από την άρχουσα τάξη δομικών-διαρθρωτικών κρίσεων και τιθάσευσης-καταστολής του εργατικού κινήματος, της λαϊκής δυσαρέσκειας, ως μορφή νομιμοποίησης της επιθετικής χρήσης κρατικομονοπωλιακών μεθόδων ρύθμισης της οικονομίας. Συνιστά αποτελεσματική μορφή στρατιωτικοποίησης της κεφαλαιοκρατικής οικονομίας και κοινωνίας συνολικά, ως προετοιμασία για αποτελεσματική εμπλοκή σε επιθετικό πόλεμο, για την επίτευξη ιμπεριαλιστικών αρπαγών και κατακτήσεων σε βάρος αντίπαλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, για την αποικιοποίηση χωρών και πληθυσμών, για την συντριβή των αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων και του σοσιαλισμού.
Ο φασισμός ανέρχεται και εγκαθίσταται επιτυγχάνοντας, αφ’ ενός μεν, την παθητικοποίηση και υποταγή του λαού με την τρομοκρατία, αφ’ ετέρου δε, την χειραγώγηση, πολιτική ενεργοποίηση και επιστράτευση σημαντικών μερίδων λαϊκών μαζών, ασκώντας εθνικιστική, ξενοφοβική, ρατσιστική, και κοινωνική δημαγωγία, προς επίτευξη επιτακτικών στρατηγικών επιδιώξεων του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος. Κατ’ εξοχήν αρχική μαζική βάση του φασισμού είναι κυρίως τα μεσαία στρώματα της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας που πλήττονται από την κρίση, ενώ στην συνέχεια προσεταιρίζεται και επιστρατεύει ευρύτερες λαϊκές μάζες, ακόμα και μερίδα της εργατικής τάξης.
Τα φασιστικά «κινήματα» και καθεστώτα, παρά τα κοινά χαρακτηριστικά τους, παρουσιάζουν ορισμένες διαφοροποιήσεις και ποικιλομορφίες σε συνάρτηση με τις εθνικές και λοιπές ιστορικές ιδιαιτερότητες των πεδίων εφαρμογής τους. Κοινό χαρακτηριστικό είναι η σύνδεση του φασισμού με τις μυστικές υπηρεσίες του αστικού κράτους, με το βαθύ κράτος και παρακράτος, με παραστρατιωτικές και παραεκκλησιαστικές οργανώσεις κ.λπ.
Για την ιδεολογία του φασισμού.
Αυτό που ο φασισμός προβάλλει ως ιδεολογικό πλαίσιο αναφοράς, είναι ένα σύστημα ανορθολογικών αντιλήψεων (φασιστική ιδεολογία), το οποίο σταχυολογεί με εκλεκτικισμό από διάφορα προγενέστερα αντιδραστικά δόγματα και ιδεολογήματα, όπως είναι ο αποικιοκρατικός ρατσισμός, ανορθολογικές απόψεις (τύπου Friedrich Wilhelm Nietzsche, Oswald Spengler, και Giovanni Gentile), ο αντισημιτισμός, η γεωπολιτική, ο πανγερμανισμός κ.λπ.
Η φασιστική ιδεολογία επικεντρώνεται σε ιδέες περί του «μεγαλείου της φυλής», της μυστικοποίησης δεσμών «γης και αίματος», του στρατιωτικού επεκτατισμού, της φυλετικής ανισότητας, της «αρμονίας των τάξεων», σε αντιλήψεις περί «λαϊκής κοινότητας» και του «κορπορατισμού»[2], του αρχηγισμού («αρχή του φύρερ», του «φυσικού ηγέτη» κ.λπ.), του πανίσχυρου κρατικού μηχανισμού («ολοκληρωτικού κράτους»). Τυπική έκφραση βρήκαν οι ιδέες αυτές στον ναζισμό, όπως αυτός εκτίθεται στο βιβλίο του Αδόλφου Χίτλερ «Ο αγών μου» (“Mein Kampf”, 1925). Η φασιστική μεγαλόστομη δημαγωγία υιοθετούσε στοιχεία λαϊκισμού, ώστε να καρπωθεί τη δημοτικότητα των ιδεών του σοσιαλισμού στις μάζες και να τις στρέψει στον αντισοσιαλισμό, αντισοβιετισμό και αντικομμουνισμό.
Ο φασισμός ως μορφή κρατικομονοπωλιακής επιβολής κατά τον μεσοπόλεμο και τον Β΄ΠΠ.
Ο φασισμός εμφανίστηκε ως αντεπαναστατική αντίδραση στην άνοδο του επαναστατικού κινήματος, μετά τη νίκη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Προπλάσματα φασιστικών καθεστώτων, ήταν τα μορφώματα που δομούνταν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, κατά την διάρκεια του ταξικού «εμφυλίου» πολέμου και της ξένης ιμπεριαλιστικής επέμβασης στην επικράτεια που περνούσε υπό τον έλεγχο των ιμπεριαλιστών εισβολέων και των ντόπιων «λευκών» συνεργατών και υποτακτικών τους, μέχρι οι τελευταίοι να συντριβούν από τον επαναστατικό Κόκκινο Στρατό. Αντίστοιχου χαρακτήρα μορφώματα προέκυψαν και κατά την εισβολή του ιαπωνικού μιλιταριστικού καθεστώτος στην Κίνα, στην Κορέα, στην Ινδοκίνα κ.λπ.
Η επιθετική εξωτερική πολιτική, που εφάρμοζαν τα φασιστικά καθεστώτα, τα οποία είχαν εγκαθιδρυθεί σε μια σειρά χώρες της κεφαλαιοκρατικής Ευρώπης (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία κ.ά.), οδήγησε τελικά στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (Β΄ΠΠ). Συγκροτήθηκε ο φασιστικός (αντισοβιετικός-αντικομμουνιστικός) επιθετικός άξονας της «Αντικομιντέρν» υπό την ναζιστική Γερμανία, την φασιστική Ιταλία, την μιλιταριστική μοναρχοφασιστική Ιαπωνία και τους συμμάχους τους. Ο άξονας αυτός, με τον πόλεμο που εξαπέλυσε, έγινε θανατηφόρος εχθρός όχι μόνο της ΕΣΣΔ, αλλά όλης της προοδευτικής ανθρωπότητας, και προπαντός του διεθνούς επαναστατικού εργατικού κινήματος. Ο φασιστικός άξονας συνετρίβη κυρίως από τον Κόκκινο Στρατό της Σοβιετικής Ένωσης, από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κίνας, από τον Κορεατικό Λαϊκό Στρατό και από το σύνολο των αντιφασιστικών μετωπικών κινημάτων, επικεφαλής των οποίων είχαν τεθεί οι κομμουνιστές.
Ο φασισμός μετά τον Β΄ΠΠ.
Η συντριβή της φασιστικής Γερμανίας και των συμμάχων της από τις δυνάμεις του αντιχιτλερικού συνασπισμού το 1945 ήταν μια σημαντική ήττα του φασισμού. Μετά τον Β΄ΠΠ ο φασισμός αποδυναμώθηκε μεν προσωρινά, ωστόσο, δεν ξεριζώθηκε ολοκληρωτικά, άπαξ και διά παντός. Ο φασισμός επανεμφανίζεται σε ποικίλες ιστορικές μορφές σε συνάρτηση με τις αλλαγές της δομής, της θέσης και του ρόλου του ιμπεριαλισμού στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων, σε συνάρτηση με τις στρατηγικές και τακτικές επιδιώξεις της χρηματιστικής ολιγαρχίας των ιμπεριαλιστικών χωρών. Επιδιώξεις που συναρτώνται με τις νίκες και τις ήττες των πρώιμων σοσιαλιστικών επαναστάσεων και των αντιαποικιοκρατικών, αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων διεθνώς.
Με την εμφάνιση του στρατοπέδου των χωρών του πρώιμου σοσιαλισμού και των χωρών που προέκυψαν από νικηφόρα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα, ο φασισμός, φασιστικού τύπου «κινήματα» και δικτατορικά καθεστώτα διαφόρων μορφών προάγονται και επιβάλλονται από τις ιμπεριαλιστικές χώρες σε συνεργασία με υποτακτικές σε αυτές ντόπιες άρχουσες τάξεις (ή σημαντικές μερίδες αυτών) σε χώρες εξαρτημένες, ημιανεξάρτητες και περιφερειακές των κέντρων-μητροπόλεων του ιμπεριαλισμού. Μακρόβια φασιστικά καθεστώτα, όπως αυτά των έκπτωτων πρώην αποικιοκρατικών χωρών Πορτογαλίας και Ισπανίας -μετά την ήττα των δημοκρατικών δυνάμεων στον ισπανικό ταξικό πόλεμο πολιτών («εμφύλιο»)- τα οποία καταρρέουν και αντικαθίστανται από συστήματα τύπου αστικού κοινοβουλευτισμού, αποτελούν ενδιάμεση μορφή.
Μοναρχοφασιστικό καθεστώς επικρατεί μετά τον Β΄ΠΠ και την ήττα του επαναστατικού κινήματος στην Ελλάδα από την ξένη επέμβαση-κατοχή που επέβαλλαν η Μ.Β. και οι ΗΠΑ μαζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους. Μετά από βραχύβια δημοκρατικοφανή σχήματα επεβλήθη εκ νέου ανοικτά φασιστικού τύπου στρατιωτική χούντα από C.I.A., ΗΠΑ και ΝΑΤΟ (1967-1974). Φασιστικού τύπου δικτατορίες εγκαθίστανται διαδοχικά μέσω ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πραξικοπημάτων σε σειρά χωρών: Ν. Κορέα, Ν. Βιετνάμ, Τουρκία, Ιράν, Ινδονησία, Πακιστάν και πλήθος άλλων χωρών της Λ. Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής.
Ο φασισμός σήμερα ως μέσο διακρατικομονοπωλιακής επιβολής.
Οφείλουμε να εξετάζουμε τις σημερινές μορφές εργαλειοποίησης του φασισμού σε συνάρτηση με την εποχή, το νυν στάδιο του ιμπεριαλισμού, την δομική-διαρθρωτική του κρίση και την συγκυρία του Γ΄ΠΠ.
Οι αστικές αντεπαναστάσεις στην ΕΣΣΔ και στις πρώιμες σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης οδήγησαν σε ωμές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις σε συνεργασία με μερίδες των νεοπαγών ντόπιων αστικών τάξεων, σε εμφυλίους πολέμους, χωριστικά εθνικιστικά κινήματα, κατακερματισμούς χωρών, πραξικοπήματα και σειρά φασιστικού τύπου δικτατοριών. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των ρατσιστικών καθεστώτων των τριών «δημοκρατιών» της Βαλτικής, που επί δεκαετίες διοικούνται απροκάλυπτα από απογόνους και επιγόνους των συνεργατών των ναζί, με την πλήρη στήριξη ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Τα καθεστώτα αυτά έχουν επιβάλλει απαρτχάιντ στους «μη αυτόχθονες», οι οποίοι θεσμικά θεωρούνται «μη πολίτες»…
Αντίστοιχα πραξικοπηματικά καθεστώτα επιβλήθηκαν σε κρατίδια που προέκυψαν από την ξένη ωμή επέμβαση ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, τον «εμφύλιο», τις «πολύχρωμες επαναστάσεις» και την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και στα μορφώματα που προέκυψαν από την αντεπανάσταση και την κεφαλαιοκρατική παλινόρθωση στην ΕΣΣΔ. Τέτοιος ήταν ο «Μαύρος Οκτώβρης» του 1993 στη Ρωσία επί Μπ. Γιέλτσιν, χούντες στη Γεωργία και ιδιαίτερα τα αλλεπάλληλα πραξικοπήματα στην Ουκρανία, με κορυφαίο αυτό του 2014, που οδήγησε στην επιβολή απροκάλυπτα ναζιστικού-ρατσιστικού καθεστώτος από τον ευρωατλαντικό άξονα και στην εξαπόλυση πολέμου-γενοκτονίας κατά των ανυπότακτων πληθυσμών της Νοτιο-Ανατολικής Ουκρανίας.
Ο φασισμός είναι γέννημα-θρέμμα της κεφαλαιοκρατίας στο στάδιο του ιμπεριαλισμού, είναι η επιθετική εμπροσθοφυλακή του, ιδιαίτερα σήμερα εν μέσω του κλιμακούμενου Γ΄ Παγκόσμιου Θερμού Ιμπεριαλιστικού Πολέμου (Γ΄ΠΠ).
Το παγκόσμιο κεφαλαιοκρατικό σύστημα σήμερα δεν βρίσκεται στο στάδιο εκείνο του ιμπεριαλισμού του 20ου αι., χαρακτηριστικό του οποίου ήταν η κρατικομονοπωλιακή ρύθμιση σε επίπεδο έθνους-κράτους, ειδική μορφή επιβολής στρατιωτικοποίησης της οποίας ήταν ο «κλασικός» φασισμός του μεσοπολέμου.
Σήμερα βρισκόμαστε στο στάδιο της διακρατικομονοπωλιακής επιβολής. Χαρακτηριστικό αυτού του σταδίου είναι η προσπάθεια πλήρους υποταγής της ανθρωπότητας στους πλέον ισχυρούς Διεθνικούς Πολυκλαδικούς Μονοπωλιακούς Ομίλους, στις ισχυρότερες ως προς το κεφάλαιο ιμπεριαλιστικές χώρες και στα διακρατικά τους όργανα. Άγοντα ρόλο στην δομή των σχέσεων παραγωγής του νυν σταδίου του ιμπεριαλισμού δεν διαδραματίζει πλέον η σφαίρα της κυκλοφορίας (εξαγωγή εμπορευμάτων και κεφαλαίων), αλλά κυρίως η σφαίρα της κατανεμημένης σε πλανητική κλίμακα καθαυτό παραγωγής, στη βάση των διατάξεων της τεχνολογίας και της οργάνωσης αυτής της παραγωγής. Σε αυτό το στάδιο σημειώνονται διαρθρωτικές αλλαγές στον παγκόσμιο και περιφερειακό καταμερισμό εργασίας, αλλαγές θέσεων και ρόλων στην παγκόσμια παραγωγική διαδικασία, συνδεόμενες με επαναπροσδιορισμούς των όρων και των ορίων εκτατικής και εντατικής ανάπτυξης της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής και του συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ ιμπεριαλισμού, αντιιμπεριαλισμού και σοσιαλισμού.
Έχει ολοκληρωθεί η κατανομή του κόσμου ανάμεσα στους πλέον ισχυρούς Διεθνικούς Πολυκλαδικούς Μονοπωλιακούς Ομίλους και ανάμεσα στις ισχυρότερες ως προς το κεφάλαιο ιμπεριαλιστικές χώρες (που είναι οι κυρίως έδρες αυτών των Ομίλων) στη βάση της ανισομέρειας και της άντλησης μονοπωλιακών υπερκερδών σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ επέρχεται ραγδαία μετατόπιση ισχύος, με την αλματώδη πρόοδο της Λ.Δ. Κίνας και την ανάδειξη ενός νέου πόλου υπό την ηγεσία της τελευταίας και της Ρωσίας (BRICS κ.ο.κ.): του πόλου των δυνάμεων του σοσιαλισμού και του αντιιμπεριαλισμού.
Ο Γ΄ΠΠ κλιμακώνει και την συνακόλουθη συρρίκνωση των δυνατοτήτων παρασιτισμού του πόλου των παραδοσιακών ιμπεριαλιστικών κέντρων, γεγονός που προκαλεί την αύξηση της επιθετικότητας του άξονα του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού με επικεφαλής τις ΗΠΑ.
Ως εκ τούτου, στις μέρες μας, ο ιμπεριαλισμός υπό τις ΗΠΑ, παρά τον καλπάζοντα εκφασισμό στις χώρες επικράτειάς του, δεν έχει πλέον την ανάγκη εγκαθίδρυσης ευθέως φασιστικών καθεστώτων σε ιμπεριαλιστικές χώρες πρώτης γραμμής (όπως στη Γερμανία του μεσοπολέμου), με αξιώσεις για την ανάπτυξη ανταγωνιστικού των ΗΠΑ Στρατιωτικού-Βιομηχανικού Συμπλέγματος και Ενόπλων Δυνάμεων με αυτοτέλεια και αυτάρκεια. Κάτι τέτοιο αντιβαίνει στην de facto ηγεμονία των ΗΠΑ σε αυτόν τον άξονα.
Επιπλέον, εν αντιθέσει με την ανάγκη φασιστικής-αντεπαναστατικής καταστολής του τότε ισχυρού επαναστατικού κινήματος, σήμερα, στις ιμπεριαλιστικές χώρες και στις χώρες-δορυφόρους της εγγύς περιφέρειάς τους, το ιμπεριαλιστικό καθεστώς -κατά τα φαινόμενα, στο εγγύς μέλλον- καταφέρνει αποτελεσματική χειραγώγηση της εργατικής τάξης και ευρύτερα των λαϊκών στρωμάτων με συναινετικούς τρόπους και μέσα. Η χειραγώγηση αυτή έχει εδραιωθεί πλέον μέσω εξαγοράς, διαφθοράς, απάτης, δημοκοπίας και υπονόμευσης του εργατικού κινήματος μέσω των οπορτουνιστών πρακτόρων του, αλλά κυρίως μέσω της ιδιώτευσης και των προτύπων του καταναλωτισμού. Το αστικό καθεστώς το πετυχαίνει αυτό μοιράζοντας ψίχουλα από τον παρασιτισμό του, αξιοποιώντας τους πόρους από την απομύζηση μονοπωλιακών υπερκερδών από όλο τον κόσμο. Το πετυχαίνει και μέσω της ακραίας αλλοτρίωσης, του ατομισμού και του ανταγωνισμού, μέσω της αποδόμησης ακόμα και του βιολογικού πυρήνα της προσωπικότητας και της οικογένειας, σε συνδυασμό με όλα τα μέσα και τρόπους υπονόμευσης και ακύρωσης συγκρότησης επαναστατικού υποκειμένου και υποκειμένου εν γένει. Στο βαθμό που οι ιμπεριαλιστικές χώρες θα αποκόπτονται δραστικά από τις πηγές παρασιτισμού τους σ’ όλο τον κόσμο, θα εκπίπτει και η δυνατότητα της χρηματιστικής ολιγαρχίας για εξαγορά, διαφθορά κ.λπ. της εγχώριας εργατικής τάξης σε συνδικαλιστικό, ιδεολογικοπολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο. Αυτό θα επιφέρει σε μαζική κλίμακα οργανική επανένταξη και της εργατικής τάξης των ιμπεριαλιστικών χωρών στο παγκόσμιο επαναστατικό εργατικό κίνημα -σε συνθήκες αποδυνάμωσης του ιμπεριαλισμού και κατίσχυσης των δυνάμεων του σοσιαλισμού και του αντιιμπεριαλισμού στον πλανήτη – και θα θέσει στην ημερήσια διάταξη τις ύστερες σοσιαλιστικές επαναστάσεις στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις.
Ο φασισμός ως «εργαλείο» πολέμου δι’ αντιπροσώπων.
Ο φασισμός τον οποίο εργαλειοποιεί, ενεργοποιεί και εγκαθιδρύει ο ιμπεριαλισμός σε συνθήκες Γ΄ΠΠ, έχει μεν κοινά στοιχεία, αλλά επ’ ουδενί λόγω δεν ταυτίζεται με τον φασισμό του μεσοπολέμου, του Β΄ΠΠ και συνολικά του 20ου αι.
Ο σημερινός φασισμός δεν είναι «μία από τα ίδια». Δεν προβάλλει -όπως στο παρελθόν- την συντεχνιακή/κορπορατιβιστική ιδεολογία και πρακτική ως οργανικό στοιχείο της κρατικομονοπωλιακής ρύθμισης και της στρατιωτικοποίησης οικονομίας και κοινωνίας με βασική αναφορά και εφαρμογή στο ιμπεριαλιστικό έθνος-κράτος.
Στο στάδιο της διακρατικομονοπωλιακής ιμπεριαλιστικής επιβολής, η ίδια η εργαλειακή χρήση του φασισμού υπάγεται στον διακρατικό σχεδιασμό του επιτιθέμενου άξονα με επικεφαλής τις ΗΠΑ.
Ο φασισμός σήμερα συνδέεται όλο και πιο βαθιά με την ιδεολογία και τις πρακτικές του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, με τον κανιβαλικό ατομισμό του κοινωνικού δαρβινισμού και με την τοξική αυθαιρεσία της «επιθυμίας» του «μεταμοντέρνου» ανορθολογισμού. Εξ ου και ο συνδυασμός εθνικισμού/ρατσισμού και ιμπεριαλιστικού κοσμοπολιτισμού που τον χαρακτηρίζει.
Σήμερα ο ιμπεριαλιστικός άξονας ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ εργαλειοποιεί και «εξάγει» τον φασισμό και τον ναζισμό για να εγκαταστήσει καθεστώτα υποχείριά του σε χώρες που μέχρι και την δεκαετία του 1980 ανήκαν στην ΕΣΣΔ, στη Γιουγκοσλαβία ή σε άλλες χώρες που πέρασαν από φάσεις του πρώιμου σοσιαλισμού στην Ευρώπη, στη Νότιο Κορέα κ.λπ.
Ο φασισμός λειτουργεί για τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό ως εργαλειακά χρήσιμη και αναλώσιμη «δύναμη κρούσης» σε πολέμους δι’ αντιπροσώπων εναντίον όσων ανθίστανται στην συνέχεια της κυριαρχίας του, εναντίων των δυνάμεων του αντιιμπεριαλισμού και του σοσιαλισμού στον Γ΄ΠΠ. Ολόκληρες χώρες και λαοί τίθενται υπό ωμή και απροκάλυπτη ξένη διοίκηση, μετατρέπονται σε αναλώσιμες «ιδιωτικές πολεμικές εταιρείες» του επιτιθέμενου ευρωατλαντικού άξονα.
Αυτό είναι καταφανές στον τρόπο με τον οποίο οι ιμπεριαλιστές χειρίζονται τον λαό της Ουκρανίας σήμερα (σαν «κρέας για τα κανόνια») μέσω του καθεστώτος της χούντας του Κιέβου, κατά του λαού του εξεγερμένου Ντονμπάς από το 2014 και κατά της Ρωσίας και των συμμάχων της απ’ το 2022. Η ίδια τύχη περιμένει αύριο και τους λαούς της Πολωνίας, της Βαλτικής, της Ν. Κορέας, της Ταϊβάν, της Ελλάδας και άλλων βαλκανικών χωρών κ.λπ.
Αυτό είναι καταφανές και στη δράση του σιωνιστικού ρατσιστικού μορφώματος του Ισραήλ, πολεμικού βραχίονα του άξονα με επικεφαλής τις ΗΠΑ, που εδώ και 7 δεκαετίες είναι η βάναυση δύναμη κατοχής στην Παλαιστίνη, που εξαπολύει αλλεπάλληλες επιχειρήσεις γενοκτονίας κατά του Παλαιστινιακού λαού, ενώ λειτουργεί ως επιθετικό ιμπεριαλιστικό προπύργιο και βραχίονας του άξονα στην εν λόγω στρατηγικής σημασίας περιοχή.
Ωστόσο, ο φασισμός ήταν και παραμένει ο πιο συνεπής μισανθρωπισμός και αντικομμουνισμός, η πιο μαχητική δύναμη κρούσης της αντεπανάστασης, της χρηματιστικής ολιγαρχίας του ιμπεριαλισμού.
Αν λοιπόν δεν καταδεικνύονται οι βαθύτερες αιτίες, τα ληστρικά ιμπεριαλιστικά συμφέροντα και οι ένοχοι, οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί, αυτοί που ευθύνονται για την επανεμφάνιση, άνοδο, χρηματοδότηση, εξοπλισμό, εκπαίδευση κ.λπ. των σημερινών ναζί φασιστών και των ταγμάτων εφόδου, ο αφηρημένος αντιφασισμός και αντικαπιταλισμός, όσο δυναμικός κι αν είναι, στερείται μακρόπνοης προοπτικής και στρατηγικού βάθους. Ο αγώνας κατά του φασισμού οφείλει να είναι συνεπής, πατριωτικός και διεθνιστικός αντιιμπεριαλιστικός, να στρέφει τα βέλη του στον επιτιθέμενο ιμπεριαλιστικό άξονα με επικεφαλής τις ΗΠΑ και στην αντιδραστική πολιτική κάθε κυβέρνησης, που μέσω ΝΑΤΟ-ΕΕ διευκολύνει τη φασιστική δράση και υποστηρίζει ναζιστικά-φασιστικά καθεστώτα, όπως αυτά της Ουκρανίας και του σιωνιστικού κράτους του Ισραήλ.
Ανάγκη συντριβής του ιμπεριαλισμού, εργαλείο του οποίου είναι ο φασισμός.
Πόλεμος και φασισμός αλληλοαναπαράγονται. Αναγκαία συνθήκη για να σηκώσει κεφάλι ο κόσμος της εργασίας είναι το τσάκισμα τόσο του φασισμού, όσο και του ιμπεριαλισμού που τον εργαλειοποιεί κατά περίπτωση. Αυτά πάνε μαζί, το ένα δεν γίνεται χωρίς το άλλο. Ο ιμπεριαλισμός είναι η μήτρα που γεννά και αναπαράγει τον φασισμό σε κάθε ιστορικό στάδιο και εποχή.
Κατά τον Β΄ΠΠ, ήταν στρατηγικής σημασίας καθήκον η σύμπηξη αντιφασιστικού μετώπου σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο για την συντριβή του φασιστικού αντικομμουνιστικού άξονα Αντι-Κομιντέρν. Στο καθήκον αυτό επικέντρωσαν τις δυνάμεις τους η ΕΣΣΔ, η Γ΄ Διεθνής και το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα. Με εξαιρετικά εύστοχους χειρισμούς, η σοβιετική εξωτερική πολιτική και διπλωματία αξιοποίησε τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ώστε να διχάσει τον τότε κόσμο του ιμπεριαλισμού, αρχικά να αδρανοποιήσει εν πολλοίς και τελικά να εντάξει στην αντιφασιστική συμμαχία κατά του άξονα σημαντική μερίδα των τότε ιμπεριαλιστικών δυνάμεων (Μ, Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία κ.λπ.).
Άρα, κατά τον Β΄ΠΠ η στρατηγικής σημασίας μετωπική πολιτική, η νικηφόρος πολιτική συμμαχιών, όφειλε να προτάσσει τον αντιφασισμό-αντιναζισμό και μόνο μέσω αυτού να επιδιώκει τους αντιιμπεριαλιστικούς και σοσιαλιστικούς σκοπούς των κομμουνιστών.
Όπως έχουμε δείξει και σε προηγούμενα κείμενα, ο χαρακτήρας του νυν Γ΄ΠΠ έχει μεν κάποιες ομοιότητες, αλλά διαφέρει ποιοτικά και ουσιαστικά από τους δύο προηγούμενους, λόγω εποχής, συγκυρίας και χαρακτήρα των εκ των πραγμάτων εμπλεκόμενων σε αυτόν δυνάμεων. Επομένως, η στάση των προοδευτικών, αντιιμπεριαλιστικών και κομμουνιστικών δυνάμεων δεν μπορεί να καθορίζεται μηχανιστικά, μέσω μεταφυσικών κατ’ αναλογία κρίσεων, σαν να μην έχει αλλάξει τίποτε από το 1914 είτε από το 1940 μέχρι σήμερα…
Κατά τον Γ΄ΠΠ, λόγω τεκτονικών αναδιατάξεων στους παγκόσμιους συσχετισμούς οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών-πολεμικών δυνάμεων, οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις δεν μπορούν να διαδραματίζουν άγοντα ρόλο. Η όποια συνέχεια της παρασιτικής ιμπεριαλιστικής λειτουργίας του ευρωατλαντικού άξονα, η όποια παράταση της φθίνουσας πορείας του, επιτάσσει για υπαρξιακούς λόγους την αναφανδόν συσπείρωση και υποταγή των πρώην αποικιοκρατικών και νυν νεοαποικιοκρατικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σε αρραγή ενιαίο επιθετικό άξονα με επικεφαλής τις ΗΠΑ. Αυτό είναι καταφανές με την επιβολή τετελεσμένων, ενεργειακής κ.λπ. υποβάθμισης της ΕΕ και της Γερμανίας με νέες μορφές κανιβαλισμού, οικονομικού και στρατιωτικού στραγγαλισμού-πειθαναγκασμού εκ μέρους του αμερικανικού ιμπεριαλισμού (ανατίναξη υποθαλάσσιων αγωγών φυσικού αερίου, αποβιομηχάνιση, υποταγή του Στρατιωτικού Βιομηχανικού Συμπλέγματος στους σκοπούς των ΗΠΑ, όλο και πιο άμεση εμπλοκή και μεταφορά του κόστους της στήριξης του ναζιστικού καθεστώτος της Ουκρανίας στις χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ κ.λπ.).
Αυτές οι συνθήκες αλλάζουν άρδην και τον χαρακτήρα του σημερινού φασισμού-ναζισμού, μετατρέποντάς τον σε εργαλείο πολέμου, επεμβάσεων και πραξικοπημάτων, σε «εξαγώγιμο» υπόδειγμα διακρατικομονοπωλιακής επιβολής καθεστώτων που λειτουργούν ως υποχείρια, ως προκεχωρημένα φυλάκια και δυνάμεις κρούσης του μοναδικού και θανατηφόρα επιθετικού ενιαίου άξονα ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ.
Άρα, εν αντιθέσει με τον Β΄ΠΠ, σήμερα, κατά τον Γ΄ΠΠ, η στρατηγικής σημασίας μετωπική πολιτική, η νικηφόρος πολιτική συμμαχιών, οφείλει να προτάσσει τον συνεπή και μαχητικό αντιιμπεριαλισμό, την ιεράρχηση του επιτιθέμενου ενιαίου άξονα ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ ως №1 εχθρού της ανθρωπότητας, εργαλείο του οποίου είναι οι νυν εκδοχές φασισμού. Επομένως, μόνο μέσω του συνεπούς μετωπικού αντιιμπεριαλιστικού αγώνα αποκτά νόημα σήμερα ο αντιφασισμός-αντιναζισμός και συνδέεται οργανικά με τους σοσιαλιστικούς σκοπούς των κομμουνιστών. Όσοι δεν προτάσσουν τον συνεπή αντιιμπεριαλισμό στον σημερινό αγώνα, αντικειμενικά, λειτουργούν αποπροσανατολιστικά και υπονομευτικά.
Η θεωρητική αδυναμία διάγνωσης της σημερινής εποχής, της συγκυρίας και του εκ των πραγμάτων διπολικού χαρακτήρα του πολέμου, δεν τους επιτρέπει να ιεραρχήσουν ορθολογικά και αποτελεσματικά τους σκοπούς του κινήματος, με αποτέλεσμα να καθιστούν μάλλον άγονες και τις -ενδεχομένως καθ΄ όλα αγνές- αντιφασιστικές τους προθέσεις. Πίσω από αυτή την αδυναμία κρύβονται εκδοχές του σύγχρονου οπορτουνισμού και του συνακόλουθου αναθεωρητισμού, βάσει των οποίων, συγχέεται το μονοπωλιακό στάδιο της κεφαλαιοκρατίας με την ιδιότητα του ιμπεριαλιστικού κράτους.
Η πιο συνεπής εκδοχή αυτής της πλάνης-απάτης, συνδέεται με το ανορθολογικό μεταφυσικό δόγμα-ιδεολόγημα περί «ιμπεριαλιστικής πυραμίδας» που λανσάρει με θράσος η νυν ηγεσία του ΚΚΕ. Βάσει αυτής της αντιμαρξιστικής-αντιλενινιστικής απάτης-αυταπάτης, όλα τα σημερινά κράτη του πλανήτη προβάλλουν ως «λίγο-πολύ ιμπεριαλιστικά», πλήρως ή/και «εν τω γεννάσθαι». Επομένως, βάσει παρόμοιων δογμάτων, δεν έχουμε σήμερα ένα και μοναδικό Γ΄ΠΠ με πολλά μέτωπα-πεδία μαχών στον πλανήτη, αλλά πληθώρα αδιευκρίνιστου χαρακτήρα συγκρούσεων, «αστικών ξεκαθαρισμάτων λογαριασμών μεταξύ ιμπεριαλιστών-ληστών», οπότε στερείται νοήματος και υπονομεύεται πρακτικά τόσο ο αντιφασισμός, όσο και ο αντιιμπεριαλισμός…
Μεγάλη δυσκολία στην αντίληψη του χαρακτήρα του πολέμου έχουν αρκετοί συναγωνιστές και σύντροφοι, οι οποίοι -συνειδητά ή υποσυνείδητα- θεωρούν «ταξική προδοσία» την παραδοχή της εκ των πραγμάτων σύμπηξης του άλλου πόλου, του αντιπάλου δέους έναντι του επιτιθέμενου ιμπεριαλιστικού άξονα υπό τις ΗΠΑ, δεδομένου ότι σε αυτό συμμετέχει και η νεοπαγής αστική τάξη της Ρωσίας, γέννημα της ληστρικής κεφαλαιοκρατικής παλινόρθωσης. Όπως έχουμε δείξει, η αστική τάξη της Ρωσίας φυσικά και θα ήθελε να καταστεί οργανικό κομμάτι ή ανταγωνιστής του παγιωμένου ιμπεριαλισμού του άξονα. Ωστόσο, ο άξονας δεν της άφησε κανένα περιθώριο ανάπτυξης σε αυτή την κατεύθυνση, μιας και ήθελε και θέλει διακαώς να διαιωνίσει την θέση και το ρόλο της Ρωσίας ως εξαγωγέα ενέργειας και πρώτων υλών στον ιμπεριαλισμό, επεδίωκε και επιδιώκει απροκάλυπτα την αποδυνάμωση, τον αφοπλισμό, τον κατακερματισμό και την πλήρη υποδούλωση-αποικιοποίηση της επικράτειας της τ. ΕΣΣΔ. Άρα, η ρωσική αστική τάξη δεν κήρυξε πόλεμο γιατί αίφνης μεταλλάχθηκε σε αντιιμπεριαλιστική και φιλοσοσιαλιστική. Τουναντίον, σύρθηκε αναγκαστικά στον πόλεμο για υπαρξιακούς λόγους, με τις γνωστές εγκληματικές αμφιταλαντεύσεις και τα παζάρια που ξέρει από την κομπραδόρικη θητεία της. Επομένως, συμπαράταξη με τον πόλο των αντιιμπεριαλιστικών και σοσιαλιστικών δυνάμεων στον πόλεμο, δεν σημαίνει άνευ όρων παράδοση στην ρωσική ή σε κάποια άλλη αστική τάξη που σύρεται στη σύρραξη.
Επιπλέον, και μόνο λόγω ορισμένων διαφοροποιήσεων της συγκεκριμένης ιστορικής ιδιοτυπίας των χαρακτηριστικών της οικοδόμησης πρώιμου σοσιαλισμού (π.χ. σε Κίνα, Λ. Δ. Κορέας, Κούβα, Βιετνάμ, Λάος), που δεν εναρμονίζονται με το προσφιλές τους στερεότυπο-υπόδειγμα «σωστού σοσιαλισμού» (με κάποια εξιδανικευμένη φάση της πορείας της ΕΣΣΔ πριν την αντεπανάσταση-παλινόρθωση), πρακτικά αρνούνται παντελώς την ύπαρξη πρώιμου σοσιαλισμού αλλά και ιμπεριαλισμού στον πλανήτη(πρακτικά σε πλήρη εναρμόνιση με τον αναθεωρητισμό της νυν ηγεσίας του ΚΚΕ)!
Είναι όντως τραγελαφικό, άνθρωποι που θεωρούσαν κατά τον Β΄ΠΠ καθ’ όλα τακτικά σωστή την εμπλοκή στην αντιφασιστική συμμαχία ιμπεριαλιστικών χωρών 1ης γραμμής (ως αποτέλεσμα της αριστοτεχνικής πολιτικής και διπλωματίας της ΕΣΣΔ), σήμερα που κλιμακώνεται ο Γ΄ΠΠ, να τρέμουν στην ιδέα εμπλοκής στον πόλο των δυνάμεων του αντιιμπεριαλισμού και του σοσιαλισμού μιας χώρας, την οποία οι ιμπεριαλιστές θέλουν να διαλύσουν, να κατακτήσουν και να αποικιοποιήσουν πλήρως (π.χ. της Ρωσίας) και χωρών-λαών, στους οποίους τα στερεότυπά τους δεν επιτρέπουν να χορηγηθούν «πιστοποιητικά σοσιαλιστικής καθαρότητας»… Τι ακριβώς φοβούνται; Μη τυχόν και τους κακοχαρακτηρίσουν οι κατ’ επάγγελμα διασπαστές-υπονομευτές του κινήματος, αυτοί που στο όνομα των «ίσων αποστάσεων» και της ανοησίας της «ιμπεριαλιστικής πυραμίδας» δικαιώνουν τον επιτιθέμενο μοναδικό ιμπεριαλιστικό άξονα ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ;
Επομένως, στον Γ΄ΠΠ, στερείται προοπτικής ο επιφανειακός και ανιστορικά εννοούμενος αντιφασισμός, αποκομμένος από τον συνεπή αντιιμπεριαλισμό.
Είναι επιτακτική η ανάγκη για ένα μεγάλο μέτωπο, εντός του οποίου θα σφυρηλατείται η ενότητα του λαού, της νεολαίας και της εργατικής τάξης απέναντι στον ιμπεριαλισμό, για την ήττα του ΝΑΤΟ, της αντιλαϊκής – αντεργατικής πολιτικής των κυβερνήσεων που είναι τα τσιράκια του ιμπεριαλισμού, του φασισμού, της κρατικής, παρακρατικής και διακρατικής τρομοκρατίας, με προοπτική την σοσιαλιστική επανάσταση και την ενοποίηση της ανθρωπότητας, τον κομμουνισμό.
Στον Γ΄ΠΠ απαιτείται συντονισμένη αντιφασιστική δράση στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου μαχητικού αντιιμπεριαλιστικού μετώπου, με πρωτοπόρο σε αυτόν τον ρόλο των κομμουνιστών. Απαιτείται επίσης θεωρητικός, ιδεολογικός και πρακτικός αγώνας κατά των δυνάμεων του οπορτουνισμού και του αναθεωρητισμού, που σπέρνουν σύγχυση και διχόνοια, που αρνούνται την αναγκαιότητα μετωπικού αντιιμπεριαλιστικού και αντιφασιστικού αγώνα, που αποσυνδέουν τον φασισμό από τον ιμπεριαλισμό.
Ώριμο τέκνο αυτής της ανάγκης είναι η Παγκόσμια Αντιιμπεριαλιστική Πλατφόρμα, η δράση και η απήχηση της οποίας αναβαθμίζονται διαρκώς.
Τον φασισμό βαθιά κατάλαβε τον, δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον!
ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ!
ΗΤΤΑ ΣΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΑΞΟΝΑ ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ!
ΝΙΚΗ ΣΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ!
[1] Georgi Dimitrov, “The Fascist Offensive and the Tasks of the Communist International,” Main Report delivered at the Seventh World Congress of the Communist International – “The class character of fascism;” collected in VII Congress of the Communist International: Abridged Stenographic Report of Proceedings. Moscow: Foreign Languages Publishing House, 1939
[2] Corporatism, corporativism (κορπορατισμός, ή κορπορατιβισμός, από τη λατινική corpus = σώμα). Αποδίδεται στην ελληνική ως «σωματειακό κράτος», ή «συντεχνιασμός».